हिंदी चित्रपट गीते Archives

May162022 by Charudatta Sawant1 Comment

संगीतकार चित्रगुप्त आणि किशोर कुमार यांची गाणी (Songs of Kishor Kumar and Chitragupta)

संगीतकार चित्रगुप्त आणि किशोर कुमार यांची गाणी (Songs of Kishor Kumar and Chitragupta) हिंदी चित्रपटाच्या संगीत सुवर्ण काळातील संगीतकार चित्रगुप्त याची सांगीतिक कारकीर्द १९४६ ते १९८८ एवढी प्रदीर्घ राहिली आहे. त्यांच्य्या ह्या प्रदीर्घ कारकिर्दीमुळे त्यांना विविध गायक आणि गायिका ह्यांच्याकडून आपली गाणी गाऊन घेण्याची संधी मिळाली. कारकिर्दीच्या सुरुवातीला म्हणजेच ४०व्या दशकाच्या उत्तरार्धात राजकुमारी, शमशाद बेगम, लक्ष्मी रॉय, मो. रफी, शांती शर्मा, दिलीप ढोलकीया यांसारख्या गायक, गायिकांपासून सुरुवात करून पुढे, मुकेश, तलत, आशा भोसले आणि लता मंगेशकर असे विविध गायक-गायिका चित्रगुप्त यांनी वापरले. पुढे कारकिर्दीच्या शेवटच्या टप्यात नवोदित गायक गायिका, सुरेश वाडकर, येसूदास, हेमलता, अलका याज्ञीक, आलिशा चिनॉय यांच्या आवाजाचा चित्रगुप्त यांनी वापर केला. त्यांच्या ह्या गायकांच्या यादीत किशोरकुमा...

May82022 by Charudatta Sawant4 Comments

संगीतकार चित्रगुप्त आणि लतादीदी यांची अविस्मरणीय गाणी (Unforgettable songs of Lata and Chitragupta)

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला

संगीतकार चित्रगुप्त आणि लतादीदी यांची अविस्मरणीय गाणी (Unforgettable songs of Lata and Chitragupta) हिंदी चित्रपटसंगीताच्या सुवर्ण काळात काही गायिका आणि संगीतकार यांच्या जोड्या प्रसिद्धीस आल्या. उदाहरणार्थ लता आणि सी. रामचंद्र, लता आणि मदनमोहन, आशा आणि ओपी नय्यर इत्यादी. ह्या उल्लेखलेल्या द्वयींची अनेक सुमधुर, अवीट आणि अविस्मरणीय गाणी आजही नव्या-जुन्या पिढीकडून ऐकली जातात. परंतु आणखी एका जोडीविषयी फारसे बोलले जात नाही, ऐकायला मिळत नाही. केवळ जाणकार आणि कानसेनांनाच ह्याविषयी माहिती आहे. गायिका लता मंगेशकर आणि संगीतकार चित्रगुप्त ह्या जोडीविषयी फार कमी बोलले जाते अथवा या दोघांनी एकत्र केलेली गाणी आपल्याला माहिती नाहीत. भले गाणी माहीत असतील पण ह्या जोडीने हि गाणी दिली आहेत हे बहुतेकांना ठाऊक नाही. आजचा हा लेख गायिका लता मंगेशकर आणि संगीतकार चित्रगुप्त ह्या यशस्वी आणि अजरामर जोडीव...

Jun152021 by Charudatta Sawant4 Comments

पडदा न पाहिलेली ओपीची गाणी: भाग २ – O P Nayyar’s Unseen Songs

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला, Slider

O P Nayyar's Unseen Songs पडदा न पाहिलेली ओपीची गाणी - भाग २ Cover Photo Courtesy: https://hamaraphotos.com/o_p_nayyar_(music_director)_3725_69.html [मागच्या भागात हि माहिती आहे: १९५२ संगीतकार म्हणून कारकीर्द सुरु केलेल्या ओंकार प्रसाद नय्यर, म्हणजेच ओ. पी. नय्यर यांची कारकीर्द तब्बल १९९५ पर्यँत चालली. तरी देखील १९५२ चा 'आसमान' चित्रपटापासून १९७४ चा 'प्राण जाये पर वचन न जाये' ह्या चित्रपटापर्यंतची त्यांची खरी कारकीर्द समजली जाते. अर्थातच मध्यंतरीच्या काळात खूप मोठा खंड पडलेला आहे. त्यांनी संगीतकार म्हणून जवळपास तीन-चार वेळा पुनरागमन केले आहे. त्यांची संपूर्ण कारकीर्द कायम चर्चेत राहिली. त्यांच्या गाण्यांने बॉक्स ऑफिसवर गाजवलेले वर्चस्व, सर्वात महागडा संगीतकार, ओपी आणि आशा भोसले यांनी एकमेकांना दिलेली साथ, ओपीचा गायक मोहम्मद रफी बरोबरचा रुसवा, सरकारच्या नाराजीमुळे आकाशवाणीवर ओपीच्या...

Jun102021 by Charudatta Sawant2 Comments

पडदा न पाहिलेली ओपीची गाणी: भाग १ – O P Nayyar’s Unseen Songs

गीतमाला, हिंदी चित्रपट गीते

O P Nayyar's Unseen Songs पडदा न पाहिलेली ओपीची गाणी - भाग १ १९५२ संगीतकार म्हणून कारकीर्द सुरु केलेल्या ओंकार प्रसाद नय्यर, म्हणजेच ओ. पी. नय्यर यांची कारकीर्द तब्बल १९९५ पर्यंत चालली. तरी देखील १९५२ चा 'आसमान' चित्रपटापासून १९७४ चा 'प्राण जाये पर वचन न जाये' ह्या चित्रपटापर्यंतची त्यांची खरी कारकीर्द समजली जाते. अर्थातच मध्यंतरीच्या काळात खूप मोठा खंड पडलेला आहे. त्यांनी संगीतकार म्हणून जवळपास तीन-चार वेळा पुनरागमन केले आहे. त्यांची संपूर्ण कारकीर्द कायम चर्चेत राहिली. त्यांच्या गाण्यांने बॉक्स ऑफिसवर गाजवलेले वर्चस्व, सर्वात महागडा संगीतकार, ओपी आणि आशा भोसले यांनी एकमेकांना दिलेली साथ, ओपीचा गायक मोहम्मद रफी बरोबरचा रुसवा, सरकारच्या नाराजीमुळे आकाशवाणीवर ओपीच्या गाण्यांवर बंदी (ओपीची गाणी रेडिओ सिलोनवर ऐकावी लागत), चित्रपटाच्या पोस्टरवर फक्त संगीतकार ओ. पी. नय्यर यांचे छायाचित्र झळ...

May302021 by Charudatta Sawant2 Comments

एका गाण्याची दोन रूपं One Song Two variants

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला, Slider

एका गाण्याची दोन रूपं One Song Two variants चित्रपटात गाणी बनवताना किंवा बसवताना एखादा विशिष्ट अभिनेता किंवा अभिनेत्री नजरेसमोर ठेवून गायक अथवा गायिका यांना गाणे गाण्यासाठी बोलावले जात असे. परंतु मुख्य गायक/गायिका वेळेअभावी अथवा अन्य काही कारणाने उपलब्ध नसतील तर दुसरे अन्य गायक/गायिका किंवा दुय्यम दर्जाचे गायक/गायिका किंवा नवोदित गायक/गायिका यांच्याकडून गाणे गाऊन घेतले जायचे. आणि त्या गाण्यावर कलाकार ओठांच्या (Lip Syncing) आणि चेहऱ्याच्या हालचाली आणि अभिनय करून गाण्याचे चित्रीकरण पूर्ण करायचे. त्यानंतर मुख्य गायक/गायिका यांच्या आवाजात गाणे नव्याने ध्वनिमुद्रीत केले जायचे, आणि ते आपल्याला पडद्यावर अथवा त्याकाळच्या तबकडीवर (Vinyl Records) वाजायचे. याला डमीट्रॅक सुद्धा म्हटले जाते आणि हि तशी सर्वमान्य पद्धत होती. कधीकधी एका नामवंत गायकाकडून गाऊन घेतलेले गाणे जरी चांगले असले तरी, निर्मा...

May202021 by Charudatta SawantNo Comments

Unknown Singers – अपरिचित गायक

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला

Unknown Singers of Bollywood - चित्रपटसृष्टीतील अपरिचित गायक गेल्या भागात आपण हिंदी चित्रपट संगीताच्या सुवर्णकाळातील नामवंत व प्रतिभाशाली संगीतकार ओ. पी. नय्यर, मदन मोहन, जयकिशन, रवी, उषा खन्ना यांच्या आवाजातील काही गाणी ऐकण्याचा आनंद घेतला. अशाच तऱ्हेने अनेक नट, नट्या, गीतकार यांनाही गायनाची हौस आणि कला होती. पण ते नियमित गायक म्हणून पुढे येवू शकले नाही. अशाच काही अपरिचित आवाजातील गाणी आपण आता ऐकूयात. (यातील काही गाणी जशी उपलब्ध झालीत तशी असल्यामुळे आवाजाचा दर्जा थोडा कमी असू शकतो). वर उल्लेखलेल्या संगीतकारांबरोबरच ६०च्या दशकातील आघाडीचे अभिनेता विश्वजित आणि अभिनेत्री माला सिन्हा यांनाही गायनाची कला अवगत होती. पण दुर्देवाने त्यांच्या आवाजाचा वापर गायक म्हणून केला नाही. विश्वजीत यांनी हेमंतकुमार, शंकर-जयकिशन, ओपी, आरडी यांच्या सारख्या संगीतकारांबरोबर काम केले. त्यापैकी हेमंतकुमार...

May92021 by Charudatta SawantNo Comments

Singer inside Music Composer संगीतकारातील गायक

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला

Singer inside Music Composer संगीतकारातील गायक हिंदी चित्रपट संगीताला समृद्ध करण्यामागे गायकांचे योगदान कोणी नाकारू शकत नाही. संगीतकारांनी गाण्याच्या मूडनुसार गीतकाराने लिहिलेल्या शब्दांना चाल लावून आणि वाद्यांचा मेळ घालून तयार केलेल्या उत्तम रचनेला न्याय देवून गायक गाण्याला अंतिम रूप देत असतो. हिंदी चित्रपटसृष्टीत अनेक नामवंत आणि प्रतिभाशाली गायकांनी अतिशय सुमधुर आणि लोकप्रिय गाणी रसिकांना सादर केलेली आहेत. कोणा एकाचे नाव न घेता आपल्याला ज्ञात असलेल्या ह्या सर्व गायक/गायिकेचे आपण त्याबद्दल आभार मानूयात. ह्या गायक/गायिकेचे आवाज त्यांची गायिकेची पद्धत हे सर्व आपल्याला ओळखीचे झालेले आहे. पण, आज आपण काही वेगळ्या गायकांच्या आवाजातली गाणी ऐकणार आहोत. हिंदी चित्रपट संगीताच्या सुवर्णकाळात अनेक नामवंत व प्रतिभाशाली संगीतकारांनी हिंदी चित्रपट संगीताला वैभवशाली बनविले आहे. यातील बरेच संगीत...

Apr182021 by Charudatta Sawant1 Comment

Shankar Jaikishan – Kishor And Asha शंकर जयकिशन – किशोर आणि आशा

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला, Slider

SHANKAR JAIKISHAN - KISHOR AND ASHA शंकर जयकिशन - किशोर आणि आशा सूचना: लेखातील गाण्याचे सर्वाधिकार आणि स्वामित्व हे त्या गाण्याचे अधिकार असलेल्या कंपनीकडे आहेत.या लेखात वापरलेली गाणी हि केवळ लोकांच्या मनोरंजनासाठी आणि माहितीकरिता वापरली आहेत. लेखकाला त्यापासून कुठलाही व्यावसायिक लाभ मिळण्यासाठी सदर गाणी वापरली नाहीत. जर कोणास आक्षेप असेल तर आणि जर त्यांनी तसे कळविल्यास सदर गाणे या लेखातून काढून टाकण्यात येईल.हिंदी चित्रपट सृष्टीच्या संगीतमय सुवर्णकाळाचे एक घटक म्हणून 'शंकर-जयकिशन' म्हणजे शंकरसिंह रघुवंशी व जयकिशन दयाभाई पांचाल ह्या सुप्रसिद्ध संगीतकार जोडीचे नाव आघाडीवर घ्यावेच लागेल. १९४९ च्या 'बरसात' चित्रपटापासून सुरु झालेली त्यांची संगीत कारकीर्द १९७१ च्या 'अंदाज' चित्रपटापर्यंत त्यांची साथ कायम राहिली होती. शंकर-जयकिशन यांनी सुरुवातीला मुकेश, मन्नाडे, लता यांचा जास्तीजास्त वापर के...