May 2021 » माझी लेखमाला

May302021 by Charudatta Sawant2 Comments

एका गाण्याची दोन रूपं One Song Two variants

एका गाण्याची दोन रूपं One Song Two variants चित्रपटात गाणी बनवताना किंवा बसवताना एखादा विशिष्ट अभिनेता किंवा अभिनेत्री नजरेसमोर ठेवून गायक अथवा गायिका यांना गाणे गाण्यासाठी बोलावले जात असे. परंतु मुख्य गायक/गायिका वेळेअभावी अथवा अन्य काही कारणाने उपलब्ध नसतील तर दुसरे अन्य गायक/गायिका किंवा दुय्यम दर्जाचे गायक/गायिका किंवा नवोदित गायक/गायिका यांच्याकडून गाणे गाऊन घेतले जायचे. आणि त्या गाण्यावर कलाकार ओठांच्या (Lip Syncing) आणि चेहऱ्याच्या हालचाली आणि अभिनय करून गाण्याचे चित्रीकरण पूर्ण करायचे. त्यानंतर मुख्य गायक/गायिका यांच्या आवाजात गाणे नव्याने ध्वनिमुद्रीत केले जायचे, आणि ते आपल्याला पडद्यावर अथवा त्याकाळच्या तबकडीवर (Vinyl Records) वाजायचे. याला डमीट्रॅक सुद्धा म्हटले जाते आणि हि तशी सर्वमान्य पद्धत होती. कधीकधी एका नामवंत गायकाकडून गाऊन घेतलेले गाणे जरी चांगले असले तरी, निर्मा...

May262021 by deepakmadhukarNo Comments

कर्तव्य (Marathi Story Kartavya)

लेखमाला

कर्तव्य (Marathi Story -Kartavya) लेखक: दीपक तांबोळी. ('कथा माणुसकीच्या' या पुस्तकातील एक कथा) - (Marathi Story Kartavya) बाजारातल्या कोपऱ्यात बसून गजू आपलं नेहमीचं चपला-बूट शिवण्याचं काम करत होता. कुणाची तरी चाहूल लागली म्हणून त्याने आपली मान वर केली. समोर एक वयस्कर ग्रुहस्थ उभे होते. "अरे ही चप्पल शिवायची आहे." समोरची व्यक्ती त्याला ओळखीची वाटत होती. विचार करताकरता त्याच्या डोक्यात ट्यूब पेटली. "तुम्ही जोशी सर ना?" त्याने विचारलं. "हो. तू? मला कसा ओळखतोस?" "सर, मी गजानन. गजानन लोखंडे, झेड. पी. च्या शाळेत दहावी-ब च्या वर्गात होतो बघा. तुम्ही आम्हांला इंग्रजी आणि इतिहास शिकवायचे." "बरोबर. पण तुझा चेहरा ओळखू येत नाहीये." जोशी सर त्याला निरखत म्हणाले. "असू द्या सर. मी कुणी हुशार विद्यार्थी नव्हतो की तुमच्या लक्षात राहीन. शिवाय आम्ही नेहमी मागच्या बाकावर बसणारे. कध...

May232021 by Charudatta Sawant1 Comment

पिच्चर – A First Marathi Film Shot on i-Phone

चित्रमाला

'आयफोन'वर चित्रित झालेला पहिला मराठी 'पिच्चर' A First Marathi Film Shot on i-Phone गेल्या आठवड्यात सलमान भाईचा 'राधे' मोठा गाजावाजा करून थिएटर आणि OTT प्लॅटफॉर्मवर प्रदर्शित झाला. ९० ते १०० कोटी बजेटच्या या चित्रपटाने प्रेक्षकांची छानच पिळवणूक केल्याने चित्रपट पहिल्याच आठवड्यात दणकून आपटलेला दिसतोय. आणि विरोधाभास पहा. गेल्याच आठवड्यात MX-Player ह्या OTT प्लॅटफॉर्मवर प्रदर्शित झालेला, अत्यंत कमी बजेटमध्ये निमिर्ती केलेला आणि 'आयफोन'वर (iPhone) चित्रित झालेला मराठी 'पिच्चर' मात्र प्रेक्षकांच्या पसंतीस उतरलेला आहे. दचकलात का?तुम्ही म्हणाल, "कोणी करतं का कधी 'आयफोन'वर चित्रपटाचे शूटिंग?" पण तुम्ही वाचले ते खरं आहे. सातारा जिल्ह्यातील वाई जवळच्या एका छोट्या गावातील दिगंबर राजेंद्र वीरकर या तरुणाने चक्क 'आयफोन' वापरून पूर्ण लांबीचा मराठी चित्रपट तयार केला आणि आपला पहिलावाहिला चित...

May202021 by Charudatta SawantNo Comments

Unknown Singers – अपरिचित गायक

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला

Unknown Singers of Bollywood - चित्रपटसृष्टीतील अपरिचित गायक गेल्या भागात आपण हिंदी चित्रपट संगीताच्या सुवर्णकाळातील नामवंत व प्रतिभाशाली संगीतकार ओ. पी. नय्यर, मदन मोहन, जयकिशन, रवी, उषा खन्ना यांच्या आवाजातील काही गाणी ऐकण्याचा आनंद घेतला. अशाच तऱ्हेने अनेक नट, नट्या, गीतकार यांनाही गायनाची हौस आणि कला होती. पण ते नियमित गायक म्हणून पुढे येवू शकले नाही. अशाच काही अपरिचित आवाजातील गाणी आपण आता ऐकूयात. (यातील काही गाणी जशी उपलब्ध झालीत तशी असल्यामुळे आवाजाचा दर्जा थोडा कमी असू शकतो). वर उल्लेखलेल्या संगीतकारांबरोबरच ६०च्या दशकातील आघाडीचे अभिनेता विश्वजित आणि अभिनेत्री माला सिन्हा यांनाही गायनाची कला अवगत होती. पण दुर्देवाने त्यांच्या आवाजाचा वापर गायक म्हणून केला नाही. विश्वजीत यांनी हेमंतकुमार, शंकर-जयकिशन, ओपी, आरडी यांच्या सारख्या संगीतकारांबरोबर काम केले. त्यापैकी हेमंतकुमार...

May162021 by Dr. Pravin Survase1 Comment

Making of a Neurosurgeon – डॉ. प्रविण सुरवशे: भाग ६ – सायलेंट हिरोज्!

अनुभव

(Making of a Neurosurgeon) मेकिंग ऑफ अ न्युरोसर्जन भाग ६: सायलेंट हिरोज्! सायलेंट हिरोज्! साधारणपणे दोन वर्षे झाली असतील या गोष्टीला. मी त्यावेळी जे. जे. हॉस्पिटलला येथे न्युरोसर्जरी डिपार्टमेंटमध्ये लेक्चरर म्हणून काम करत होतो. मेन हॉस्पिटल बिल्डिंगच्या चौथ्या आणि पाचव्या मजल्यावर न्युरोसर्जरी डिपार्टमेंट होते. रहाण्यासाठी जवळच हॉस्टेलमध्ये ८×१० ची रूम मिळाली होती. रूम लहान होती तरीदेखील माझ्या मिसेसनी तेवढ्यात पूर्ण संसार थाटला होता. मिसेस त्यावेळी मुंबईतील दुसऱ्या एका हॉस्पिटलमध्ये ॲनेस्थेशिया शिकत होत्या. आमचा दोघांचाही २४ तास ड्युटी व नंतर १२ तास ऑफ असा दिनक्रम असायचा. त्यामुळे नुकतंच लग्न झालं असलं तरी एकमेकांना भेटायला फारसा वेळ नाही मिळायचा! तो दिवस अगदी नेहमीसारखाच होता. मिसेस त्यांची ड्युटी संपवून रात्री घरी आल्या होत्या. त्यामुळे मी देखील सर्व कामं संपवून...

May132021 by sayalisathevartak1 Comment

Fight With Covid 19 कोव्हिडवर विजय – एक अनुभव

अनुभव

Fight With Covid 19 कोव्हिडवर विजय - एक अनुभव काही कोविड योद्धे असेही!! महाराष्ट्रातील पुणे जवळच्या तळेगाव दाभाडेची कन्या सायली साठे-वर्तक. ज्या आता एका आर्मी ऑफिसरची पत्नी म्हणून काश्मीरला रहात आहेत. त्यांना आलेला कोविडचा अनुभव, त्यावर त्यांनी केलेली यशस्वी मात, हे त्यांच्याच शब्दात वाचा.मूळ लेखिका: सायली साठे-वर्तक | संकलक: चारुदत्त सावंत सध्या आम्ही काश्मीरमधल्या एका खेडेगावात एक छोटासा सैन्याचा तळ आहे तिथे राहत आहोत. खरे तर इथे फक्त अधिकारी आणि जवानांनाच राहणे शक्य आहे पण कोरोनामुळे ऑनलाईन शाळा चालू आहे त्यामुळे आम्ही काही कुटुंबे देखील काही महिन्यांसाठी इथे राहतोय. छोटा तळ म्हणजे अर्थातच कमीतकमी सुविधा. तर अश्या या छोट्याश्या ठिकाणी जर कोविड मागे लागला तर काय काय होऊ शकते त्याची ही कथा! काश्मीरमध्ये बाकीच्या वेळी काय परिस्थिती असते हे वेगळे सांगायला नकोच आणि त्यामुळे इथून...

May92021 by Charudatta SawantNo Comments

Singer inside Music Composer संगीतकारातील गायक

हिंदी चित्रपट गीते, गीतमाला

Singer inside Music Composer संगीतकारातील गायक हिंदी चित्रपट संगीताला समृद्ध करण्यामागे गायकांचे योगदान कोणी नाकारू शकत नाही. संगीतकारांनी गाण्याच्या मूडनुसार गीतकाराने लिहिलेल्या शब्दांना चाल लावून आणि वाद्यांचा मेळ घालून तयार केलेल्या उत्तम रचनेला न्याय देवून गायक गाण्याला अंतिम रूप देत असतो. हिंदी चित्रपटसृष्टीत अनेक नामवंत आणि प्रतिभाशाली गायकांनी अतिशय सुमधुर आणि लोकप्रिय गाणी रसिकांना सादर केलेली आहेत. कोणा एकाचे नाव न घेता आपल्याला ज्ञात असलेल्या ह्या सर्व गायक/गायिकेचे आपण त्याबद्दल आभार मानूयात. ह्या गायक/गायिकेचे आवाज त्यांची गायिकेची पद्धत हे सर्व आपल्याला ओळखीचे झालेले आहे. पण, आज आपण काही वेगळ्या गायकांच्या आवाजातली गाणी ऐकणार आहोत. हिंदी चित्रपट संगीताच्या सुवर्णकाळात अनेक नामवंत व प्रतिभाशाली संगीतकारांनी हिंदी चित्रपट संगीताला वैभवशाली बनविले आहे. यातील बरेच संगीत...

May62021 by Dr. Pravin SurvaseNo Comments

Making of a Neurosurgeon – डॉ. प्रविण सुरवशे: भाग ५ – सेकंड चान्स!

अनुभव

Making of a Neurosurgeon मेकिंग ऑफ अ न्युरोसर्जन भाग ५ : सेकंड चान्स्! पुण्याच्या कोलंबिया-एशिया हॉस्पिटलला 'कन्सल्टिंग न्यूरोसर्जन' म्हणून जॉईन होऊन मला आता ६ महिने झाले होते. गेले काही दिवस बरेच दगदगीचे गेले होते, म्हणून घरच्या सर्वांनी सिनेमा बघायला जायचा बेत आखला होता. संध्याकाळी ८ वाजताच शो होता. ७:४५ ला आम्ही तिकिटे घेऊन थिएटरमध्ये जाऊन बसलो. तेवढ्यात माझा फोन वाजला. हॉस्पिटलच्या इमर्जन्सी रूम मधून फोन होता. रेसिडेंट डॉक्टर बोलत होते, "सर, पटकन या. दोन पेशंट आलेत. दोघांनाही डोक्याला मार लागलाय आणि दोघेही बेशुद्ध आहेत". मी शेजारी बसलेल्या माझ्या पत्नीला फोन आल्याचे सांगितले आणि बाकी कुणालाही न सांगण्याविषयी सूचना केली. मी जायला निघालो तोच त्यांनी माझा हात पकडला व म्हणाल्या, "अहो, आम्ही पण निघतो. तुम्ही तिथं पेशंटसाठी धावपळ करणार आणि आम्ही इथं एन्जॉय करणार हे बरे वाटत नाही"....

May22021 by Dr. Pravin SurvaseNo Comments

Making of a Neurosurgeon मेकिंग ऑफ अ न्युरोसर्जन – डॉ. प्रविण सुरवशे: भाग ४

अनुभव

Making of a Neurosurgeon - मेकिंग ऑफ अ न्युरोसर्जन भाग ४ : ती २७ मिनिटे ... पुण्‍याच्‍या कोलंबिया एशिया हॉस्‍पिटलला न्‍युरोसर्जरी कन्‍सल्‍टंट म्‍हणून जॉईन होऊन मला एखादाच महिना झाला असेल. मुंबईच्‍या जे. जे. हॉस्‍पिटल मधून न्‍युरोसर्जरीची पदवी संपादन करुन मी पुण्‍याला आलो होतो. शनिवारी रात्री पूर्ण परिवारासोबत जेवण चालू होते. तेवढ्यात माझा फोन खणखणला. कोलंबिया एशियाच्‍या इमर्जन्‍सी रुम मधून फोन होता. डॉक्‍टर बोलत होते. "सर, एका २० वर्षाच्‍या तरुणाला त्याचे नातेवाईक घेऊन आलेत. तीन तासापूर्वी त्याची गाडी स्‍लीप होऊन तो रस्‍त्‍यावर पडला होता. डोक्‍याला मार लागला आहे. सुरूवातीला त्‍याला जवळच्‍या हॉस्‍पिटलमध्‍ये नेले होते. पण त्‍यांना तिथे कळले की, तो खूप सिरिअस आहे. पुढे काही करुन फार उपयोग होणार नाही. त्‍यामुळे ते पेशंटला इकडे घेऊन आलेत." मी डॉक्‍टरना विचारले की, "आता काय स्‍टेटस ...